हिवाळयाच्या ऋतूतील खासमखास आरोग्यवर्धक आहार
हिवाळ्याच्या हंगामाचे वैशिष्ट्य म्हणजे या दिवसात आपल्याला अशा काही गोष्टी खायला मिळतात, ज्या वर्षाच्या दुसर्‍या कोणत्याही हंगामात मिळणे फार अवघड असते. तसेच, त्यांच्या किंमतीही इतर महिन्यांच्या तुलनेत खूपच कमी असतात. म्हणूनच आपल्या जीभीची चव वाढवण्यासाठी आपण या संधीचा पुरेपूर फायदा घेण्यास विसरू नये, होय परंतु आपणास माहित आहे का या विशिष्ठ आणि स्वादिष्ट पदार्थांमध्ये आरोग्याचा भरघोस खजिना आहे. आपल्य्यास आवश्यक ते पोषण करण्यासाठी चला तर मग जाणून घेऊया हिवाळ्याच्या हंगामात आपल्य्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असे हे चवदार आणि खासमखास अन्नपदार्थ कोणते ते पाहुया.
मोहरीची हिरवी भाजी-
मोहरीच्या हिरव्या भाज्यांमध्ये असलेले जीवनसत्त्वेखनिजे, फायबर आणि प्रथिने हे अत्यंत फायदेशीर असतात. 100 ग्रॅम मोहरीच्या हिरव्या भाज्यांमध्ये 27 कॅलरीज, केवळ 0.4 ग्रॅम चरबी, 358 ग्रॅम पोटॅशियम, कार्बोहायड्रेट्स 4.7 ग्रॅम, फायबरचे 3.2 ग्रॅम, साखर 1.3 ग्रॅम, जीवनसत्व ए, सी, डी, बी 12, मॅग्नेशियम, लोह आणि कॅल्शियम असते. यामध्ये भरपूर प्रमाणात अँटीऑक्सिडेंट असतात जे की, शरीराला डिटॉक्स करतात आणि रोग प्रतिकारशक्ती वाढवतात. त्याचा उपयोग मूत्राशय, पोट, स्तन, फुफ्फुस, पुर: स्थ आणि अंडाशय कर्करोग रोखण्यास मदत करतो. मोहरीच्या हिरव्या भाज्यांमध्ये कमी उष्मांक आणि फायबरमुळे चयापचय शक्ति, वजन नियंत्रणाखाली राहते तसेच, कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी होते आणि फोलेट अधिक तयार होतो. यामुळे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगांचा धोका कमी होतो. यासह जेवणात चव आणि आरोग्याने परिपूर्ण बाजरी रोटीचा समावेश करा, याचा रोगांना फायदा होईल.
गाजर सांजा-हलवा-
हिवाळ्यात बाजारात गाजरांची चांगली आवक असते आणि त्यातून बनवलेली सर्वात खास डिश म्हणजे गाजरची खीर किवा हलवा, हे प्रामुख्याने बीटा कॅरोटीन चयापचय नियंत्रित करते जे पेशी सुधारित करते. तसेच त्यामध्ये असलेले फायबर पचन कायम ठेवण्यास मदत करतात कॅरोटीनोइड आणि अँटिऑक्सिडेंट सामर्थ्यांमुळे गाजर पुडिंग रोग प्रतिकारशक्ती बूस्टर ठरतो. व्हिटॅमिन युक्त गाजराची खीर तर आपल्या डोळ्यांसाठी चांगलीच आहे. तर या ऋतुमध्ये गाजर सांजा आणि हलवा बनवून त्याचे अवश्य सेवन करावे व आपले आरोग्य सुधारावे.
मूग डाळीची खीर-हलवा-
निरोगी आहारामध्ये मूग डाळ घालण्याची शिफारस केली जाते. हे पचन सुधारते. हिवाळ्यात मूग डाळीची खीर खूप फायदेशीर आहे. मूग डाळीत लोह, प्रथिने, कर्बोदके आणि फॉस्फरस असतात. ते खाल्ल्याने स्नायू मजबूत होतात, ऊर्जा मिळते, रोग प्रतिकारशक्ती वाढते आणि अशक्तपणासह अनेक रोगांपासून संरक्षण होते. तर ही आहे भरपूर पोषण असणारी आरोग्यदायी पदार्थाची डिश! एकवेळ नव्हेतर वारंवार खावी वाटणारी खीर आणि हलवा!
मुळा पानांची भाजी-
मुळा पाने व्हिटॅमिन ए, बी, सी व्यतिरिक्त क्लोरीन, फॉस्फरस, सोडियम, लोह, मॅग्नेशियम आणि इतर पोषक द्रव्यांसह समृद्ध असतात. पोटासाठी फायदेशीर असण्या व्यतिरिक्त ते लघवीच्या विकारांमध्येही खूप फायदेशीर ठरतात. त्यात असलेले अँथोसायनिन हृदयासाठी फायदेशीर आहे. मुळा पानांचे सेवन केल्यास रोग प्रतिकारशक्ती वाढते आणि थकवा येत नाही. फायबर समृद्ध असल्याने हे बद्धकोष्ठतेपासून संरक्षण होते, केस गळणे कमी करते. मुळा आणि त्याच्या पानांची भाजी खाणे हे मूळव्याध रूग्णांसाठी तर फारच फायदेशीर आहे.
तीळ, गजक आणि चिक्की-
तीळात प्रथिने, कॅल्शियम, पोटॅशियम, तांबे, फायबर, बी कॉम्प्लेक्स आणि कार्बोहायड्रेट सारख्या पौष्टिक घटक असतात. जर श्लेष्मा आणि सायनसची समस्या दूर करायची असेल तर तीळ खा. हे आपल्या शरीराला उबदारपणा देते. मोल तणाव दूर करण्यात, उच्च रक्तदाब रोखण्यासाठी आणि यकृत कार्य सुधारण्यास मदत करते. शरीराला तीळ, गजक आणि चिक्कीपासून अँटिऑक्सिडेंट्स मिळतात. त्यात आढळणारे व्हिटॅमिन-ई आणि व्हिटॅमिन बी त्वचा तरुण आणि चमकदार बनवन्यास मदत करते, हे औषधी लाडू आहेत जी हिवाळ्यामध्ये घरी बनविली जाऊ शकतात, त्यामध्ये लपलेल्या आरोग्याचे रहस्य तुम्हाला कळले जाईल.
बथुआ भाजी-
हिवाळ्यात बाथूआचे सेवन करणे खूप फायदेशीर मानले जाते. बाथूआमध्ये जीवनसत्त्वे आणि खनिजांचे प्रमाण आवळाचेपेक्षा जास्त आहे. त्यात लोह, फॉस्फरस आणि व्हिटॅमिन-ए आणि डी भरपूर प्रमाणात आढळतात. पचन सुधारण्यासाठी, भूक वाढविण्यासाठी आणि आंबट ढेकर समस्येवर मात करण्यासाठी बथुआ खाणे फायद्याचे आहे. बथुएला उकळवा आणि त्याचा रस प्या आणि एक भाजी बनवा आणि खा, यामुळे पांढरे डाग, फोडे, मुरुम, खाज सुटणे यासारख्या त्वचेच्या आजारांमध्ये फार आराम मिळतो. अर्धांगवायू, वायूची समस्या असल्यास बथुआ खूप फायदेशीर आहे.
सर्व ऋतुमध्ये हिवाळ्याचा ऋतु हा आरोग्यदायी म्हटला जातो. त्याचबरोबर आपणास आरोग्यदायी असे पोषण देखील आवश्यक असते. आपल्य्या जिभेची चटक, स्वास्थ्य आणि भरपूर पोषकता असणाऱ्या या पदार्थाचे सेवन करून या ऋतुमध्ये आपले आरोग्य सुधारावे.